Abstract:
Ko tā tēnei tuhinga paerua he tātari i ngā tūāhua nui huhua e hāngai ana ki ngā wheako o te hunga wāhine Māori, i a rātou e hāpai ake ana i ngā kerēme Tiriti o Waitangi. Ko te whāinga ia kia whārikihia ngā tūāhua e karapotihia ana e ngā wāhine kaikēreme i a rātou e tū ana hei māngai ā iwi [negotiator], hei kaikerēme rānei i mua i te aroaro o te Karauna. He aha nei ō rātou whakaaro? He aha ā rātou mahi? He aha ngā aupiki me ngā auheke e rangona ana e rātou ki tā rātou ake titiro kāore pea e rangona nuitia e te marea. Kua tāngata whenua ngā tini āhua o te ao Māori, e whāia hoki nei i ngā ariā o te Mana Wāhine, o te Pūrākau, o te Kaupapa Māori hoki i te roanga o te tuhinga paerua. Ko tā te upoko tuatahi, he whītikina ngā horopaki nui huhua e whakaaweawe nei i te mana o ngā wāhine Māori. Ko te tohe ia, ka memeha noa nei te mana o ngā wahine Māori nō te waitohutanga o Te Tiriti ā mohoa nei mā huarahi rerekē. Ko tā te upoko tuarua he whakamārama, he whakapātaritari i ngā tini āhua o ngā whakataunga tiriti e ngaro nei te mana o ngā wāhine, otirā, te mana Māori. Whai muri mai, ka āta whakatakotohia te ara rangahau hei whakatutuki i ngā mahi, e whai whakaaro hoki nei ki ngā tikanga whakahaere ki tā te iwi Māori titiro. Hei ngā upoko whakamutunga ka āta kōrerohia ngā kura kōrero i hura ake i ngā pūkōrero, hei tāpaetanga ki ngā kete o te wānanga, otirā, hei tāpiritanga ki ngā rangahau wāhine Māori ake. Kua whakaraupapa ngā mātauranga mā te ariā kia tīahoaho ai te ngako o te kōrero me te wairua o ngā mahi. Ko tā te upoko tuarima he wāhanga whakakapi i te roanga atu o ngā tohe, he whakatepe hoki i ngā huia kaimanawa i hura ake i ngā rangahau. I te wāhanga hoki ka pakirehua te ahunga o ngā rōpū whakahaere-āiwi, haere ake nei. Otirā, he whakatairanga ake i te kounga o ngā mahi ārahi a ngā wāhine, ki tō rātou kaha ki te pakanga mō te mana me te rangatiratanga te take.